Δελτίο Τύπου
Προοίμιο
Τα Ερευνητικά Κέντρα (Ε.Κ.) της χώρας έχουν ως αποστολή τη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα σε όλους τους επιστημονικούς τομείς, καθώς και την προώθηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων προς την οικονομία και την κοινωνία μέσω της στήριξης της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας. Συχνά αποτελούν θεσμικούς συνομιλητές της Πολιτείας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ερευνητικά ζητήματα, αλλά και σε θέματα αξιολόγησης και διαχείρισης της έρευνας. Τα Ε.Κ. όπως και οι Τεχνολογικοί φορείς (Τ.Φ.) συνδράμουν επιχειρησιακά την Πολιτεία και την κοινωνία πολιτών σε θέματα της αρμοδιότητάς τους, όπως η παροχή υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας (αντιμετώπιση επιδημιών / πανδημιών, διαγνωστικές εξετάσεις, εισαγωγή εμβολίων, κ.λπ.), ή η συμβολή στην αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης (σεισμοί, ακραία καιρικά φαινόμενα, διασώσεις σε ναυάγια, κ.λπ.). Παράλληλα, στηρίζουν ένα ευρύ φάσμα εκπαιδευτικών δράσεων και δράσεων εξωστρέφειας μέσα από τη συμμετοχή σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα, την επίβλεψη διδακτορικών διατριβών και την υποστήριξη μεταδιδακτορικών ερευνών. Τα Ε.Κ. της χώρας πρωτοπορούν σε πολλούς τομείς της έρευνας και της καινοτομίας και απολαμβάνουν αξιοσημείωτης διεθνούς αναγνώρισης.
Τα Ε.Κ. εποπτεύονται από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων ενώ δύο εξ αυτών και από το Υπουργείο Υγείας. Επισημαίνεται ότι η κρατική χρηματοδότηση για τα Ε.Κ. και τους Τ.Φ. κυμαίνεται από 10% ως 40% επί του συνολικού τους προϋπολογισμού. Κατά συνέπεια, σε ορισμένα Ε.Κ. και Τ.Φ. η κρατική χρηματοδότηση δεν επαρκεί για την κάλυψη του συνόλου της μισθοδοσίας του μόνιμου, ΙΔΑΧ και ερευνητικού προσωπικού, ενώ σε άλλα Ε.Κ. και Τ.Φ. καλύπτει μικρό μέρος των λειτουργικών τους δαπανών και το υπόλοιπο καλύπτεται μέσω της προσέλκυσης Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Εθνικών πόρων, καθώς και μέσω σύναψης συμβολαίων με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.
Κατά το Α’ εξάμηνο του 2023 η Σύνοδος Προέδρων Ε.Κ. και Τ.Φ. τελούσε υπό τον συντονισμό του Προέδρου του Ερευνητικού Κέντρου Βιοϊατρικών Επιστημών Αλέξανδρος Φλέμιγκ, Δρος Γ. Παναγιώτου. Στις τρεις συνεδριάσεις του εν λόγω διαστήματος, η Σύνοδος συζήτησε και κατέληξε στις ακόλουθες τοποθετήσεις για ορισμένα καίρια κι επίκαιρα ζητήματα που αφορούν στην εύρυθμη λειτουργία των Ε.Κ. και Τ.Φ., τα οποία είναι
- Αίτημα Συνόδου Προέδρων Ερευνητικών Κέντρων και Τεχνολογικών Φορέων για νομοτεχνική βελτίωση του άρθρου 87 σχεδίου νόμου του ΥΠΑΝΕ
Τον Ιανουάριο του 2023 και προκειμένου να διευκολυνθούν οι διαδικασίες εξέλιξης Ερευνητών ΕΚ, η Σύνοδος αιτήθηκε να μην απαιτείται η έκδοση βεβαίωσης ύπαρξης πιστώσεων σε ερευνητικό κέντρο που έχει χαρακτήρα Ν.Π.Δ.Δ. ή Ν.Π.Ι.Δ. στις εξής δύο περιπτώσεις:
- Στην περίπτωση εξέλιξης Ερευνητή Β’ βαθμίδας σε Ερευνητή Α’ βαθμίδας, δεδομένου ότι δεν αποτελεί νέο διορισμό ούτε μεταβάλλεται η σχέση εργασίας με τον Φορέα
- Στην περίπτωση αποχώρησης ή κένωσης για οποιοδήποτε λόγο της οργανικής θέσης Ερευνητή που υπηρετεί ως μόνιμος στο ερευνητικό κέντρο, δεδομένου ότι η θέση δεν καταργείται, αλλά διατηρείται και μπορεί να επαναπροκηρυχθεί σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
- Προβληματικά άρθρα στο υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου του ΥΠΑΙΘ
Το Φεβρουάριο του 2023, η Σύνοδος με επιστολή της προς την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, κα Κεραμέως, δήλωσε την αντίθεσή της σε δύο διατάξεις του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων με τίτλο «Ζούμε Αρμονικά Μαζί – Σπάμε τη Σιωπή: Ρυθμίσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία και άλλες διατάξεις», με το οποίο συστήνονταν νέα Κέντρα Ερευνών στην Ακαδημία Αθηνών. Επιπλέον ζητήθηκε να αποσυρθεί το άρθρο 35 κι επιστήθηκε η προσ0χή ως προς την προβληματικότητα του άρθρου 19 για λόγους που σε αυτήν αναλύθηκαν.
- Έκδοση ΚΥΑ για την διατήρηση της εξαίρεσης των ΕΚ & ΤΦ από τον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων
Τον Απρίλιο του 2023, η Σύνοδος αιτήθηκε με επιστολή της στον Υφυπουργό Έρευνας και Καινοτομίας, κ. Δήμα την Έκδοση ΚΥΑ για την διατήρηση της εξαίρεσης των ΕΚ & ΤΦ από τον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων, ώστε να συνεχίσει απρόσκοπτα η εκτέλεση κάθε είδους ερευνητικού ή αναπτυξιακού προγράμματος των ΕΚ. Η παραπάνω ενέργεια των ΕΚ τελεσφόρησε, καθώς στις 15/6/2023 εκδόθηκε ΚΥΑ με ΔΙΠΑΑΔ/Φ.ΕΠ.1/937 /οικ.10223 από το ΥΠΕΣ με τη σχετική εξαίρεση.
- Συμμετοχή Ερευνητικών Κέντρων & Τεχνολογικών Φορέων σε ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας
Στις 3 Απριλίου του 2023 και μετά από διεξοδική σχετική συζήτηση κατά τη διάρκεια της Συνόδου, ο Πρόεδρος κ. Παναγιώτου απέστειλε στην ΥΠΑΙΘ κα Κεραμέως αίτημα της Συνόδου για πρόβλεψη συμμετοχής ερευνητικών ομάδων των ΕΚ & ΤΦ στα ερευνητικά προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας, με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση των ήδη ισχυρών δεσμών ανάμεσα σε ερευνητικές ομάδες ΑΕΙ και ΕΚ.
- Ερωτήματα προς διευκρίνιση σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 61 του ν.5019/2023
Στις 6 Απριλίου του 2023 και μετά την ψήφιση του ν.5019/2023 η Σύνοδος απέστειλε επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα Έρευνας και Καινοτομίας, Καθ. Α. Κυριαζή με ερωτήματα που εγέρθησαν μετά από την εφαρμογή του αρθρ.61 του ν. 5019/2023, με το οποίο θεσπίσθηκε η κατ’ ελάχιστο 26ωρη εβδομαδιαία παρουσία του ΕΕΤΠ, τα οποία αφορούν στην εξέταση συγκεκριμένων περιπτώσεων και υπό διαφορετικές για κάθε φορέα συνθήκες εφαρμογής όπως π.χ. ΕΕΤΠ που δεν εκτελεί εξειδικευμένες επιστημονικές ή τεχνικές εργασίες, ΕΕΤΠ που εκτελούν διοικητική εργασία, ΕΕΤΠ που συμμετέχουν σε επιχειρησιακές μονάδες κ.α.
Σε συνέχεια των παραπάνω διευκρινίσεων που ζητήθηκαν, και μετά από συζήτηση με την Εποπτεύουσα Αρχή, το σώμα -κατά τη συνεδρία του Ιουνίου- αποφάσισε να απευθύνει στο προσεχές διάστημα ερώτημα μέσω του ΓΓΕΚ προς το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.
- Αίτημα εξαίρεσης από την αναστολή προσλήψεων και υπηρεσιακών μεταβολών βάσει της παρ.4 του αρ.28 του ν.2190/1994, όπως ισχύει».
Μετά από διαβούλευση από τα μέλη της Συνόδου κι ενόψει των βουλευτικών εκλογών, απεστάλη στον Υφυπουργό κ. Δήμα σχέδιο αίτησης εξαίρεσης από την αναστολή προσλήψεων για αποστολή αυτού στην αρμόδια Επιτροπή του Συμβουλίου Επικρατείας. Η εν λόγω ενέργεια τελεσφόρησε, καθώς στις 15/5/2023 εκδόθηκε η γνωμοδότηση της ειδικής επιτροπής του ΣτΕ για εξαίρεση σύναψης συμβάσεων ΙΔΟΧ και έργου από την αναστολή προσλήψεων, οπότε δεν παρακωλύθηκε η διαδικασία προσλήψεων έκτακτου προσωπικού.
Επίσης, κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων του α’ εξαμήνου συζητήθηκαν εκτενώς μεταξύ άλλων τα θέματα (α) της αύξησης τακτικών προϋπολογισμών των Ερευνητικών Κέντρων, οπότε και αποφασίστηκε να γίνει στοιχειοθετημένη αναφορά στα ποσά των προϋπολογισμών που τα ΕΚ χρειάζονται, (β) των Matching Funds, οπότε και αποφασίστηκε η λεπτομερής καταγραφή των θέσεων της Συνόδου, προκειμένου να προωθηθούν άμεσα στη νέα πολιτική ηγεσία και (γ) της αναγνώρισης προϋπηρεσίας Ερευνητών και ΙΔΟΧ για παροχή διδακτικού κι ερευνητικού έργου σε δημόσια ή ιδιωτικά πανεπιστήμια του εξωτερικού καθώς και σε ΑΕΙ της ημεδαπής ή σε Ερευνητικούς και Τεχνολογικούς Φορείς ανεξαρτήτως της συμβατικής τους σχέσης με αυτά . Η Σύνοδος θεωρεί επιτακτική την αναγνώριση αυτή και προτίθεται να θέσει εκ νέου το θέμα στην νέα πολιτική ηγεσία.
Τέλος, η Σύνοδος είχε τη χαρά να καλωσορίσει την εκπρόσωπο του Δικτύου Επιτροπών Ισότητας Φύλων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων, κα. Μ. Κλάπα,στην συνεδρίαση του Ιουνίου και δεσμεύτηκε να συνεισφέρει στην επεξεργασία του Νόμου και των σημείων που χρήζουν περαιτέρω διευκρίνισης ως προς την εφαρμογή τους στα ΕΚ.
Για περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τη δράση της Συνόδου και των Ε.Κ., δείτε: http://docs.synodos- ek.gr/
Γραμματεία Συνόδου Προέδρων Ε.Κ. & Τ.Φ.